Tây Ninh từ lâu được xem là “thủ phủ” của cây khoai mì, với diện tích trồng hằng năm thuộc nhóm cao nhất cả nước.
Tỉnh hiện có số lượng nhà máy chế biến tinh bột mì lớn nhất, chiếm hơn 35% sản lượng toàn ngành và giữ vai trò xuất khẩu chủ lực. Thế nhưng, từ đầu năm 2025 đến nay, giá thu mua khoai mì tươi liên tục giảm sâu, khiến nhiều nông dân trong tỉnh rơi vào cảnh thua lỗ nặng.
Người trồng mì thua lỗ
Tại các vùng trồng trọng điểm như Tân Châu, Tân Biên, Châu Thành và Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh, thời tiết từ đầu năm 2025 đến nay có mưa nhiều, cộng với tình hình bệnh khảm lá trên cây mì vẫn còn phổ biến đã làm giảm năng suất và chất lượng củ mì.
Trong khi đó, giá thu mua tại nhà máy lại giảm mạnh. Hệ quả là người trồng hầu như không có lãi, thậm chí lỗ nặng nếu phải thuê đất sản xuất.
Sau khi thu hoạch 9ha khoai mì, ông Phan Quốc Bình (ấp An Lộc, xã Hảo Đước, tỉnh Tây Ninh) ngậm ngùi cho biết: “Tiền bán mì chỉ đủ trả chi phí phân bón và làm đất, còn tiền thuê nhân công gia đình phải tự bỏ ra. Vụ này, gia đình tôi lỗ khoảng 50 triệu đồng”.
Tuy vậy, ông Bình vẫn lạc quan cho rằng mình còn đỡ hơn nhiều hộ khác, bởi ông canh tác trên đất nhà, không tốn chi phí thuê đất.
Ở góc độ thương lái, ông L.V.D chia sẻ, những năm trước, giá mì dao động từ 3.000 – 3.500 đồng/kg nhưng từ đầu vụ năm nay chỉ còn 1.800 – 2.000 đồng/kg. Hiện giá nhích lên khoảng 2.300 đồng/kg đối với loại đạt 29 – 30 điểm bột, song vẫn thấp hơn nhiều so với mọi năm.
“Với mức giá này, nông dân trồng trên đất nhà may ra hòa vốn, còn thuê đất thì chắc chắn lỗ 10 triệu – 20 triệu đồng/ha” - ông Dũng nói.
Theo ông Dũng, phần lớn diện tích trồng khoai mì tại khu vực các huyện Châu Thành và Bến Cầu và Tân Biên (cũ) đều là đất thuê lại, giá trung bình khoảng 20 triệu đồng/ha/năm. Khi cộng thêm chi phí làm đất, phân bón, nhân công, gần như nông dân rơi vào cảnh thua lỗ.
Nỗi lo “được mùa mất giá”
Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường, Tây Ninh là địa phương có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho nhiều loại cây trồng: Cao su, mía, lúa, cây ăn trái,… trong đó, khoai mì từng được coi là “cây thoát nghèo” của hàng chục ngàn hộ nông dân, đặc biệt là người dân tại các vùng gần biên giới.
Từ năm 2022 đến nửa đầu năm 2024, giá khoai mì trên địa bàn tỉnh tăng cao do nguồn cung khan hiếm, mang lại thu nhập khá cho người dân. Tuy nhiên, chính đợt “sốt giá” đó lại kéo theo hệ quả là nhiều diện tích mía, lúa, thậm chí cây ăn trái bị phá bỏ để chạy theo cây mì, bất chấp rủi ro thị trường.
Theo Hiệp hội Khoai mì Việt Nam, từ cuối năm 2024, nhu cầu nhập khẩu từ Trung Quốc, thị trường tiêu thụ hơn 90% sản lượng khoai mì của Việt Nam suy giảm do giá nhiều loại nguyên liệu như bắp giảm mạnh, khiến nhiều nhà máy trong nước phải bán tinh bột với giá thấp để quay vòng vốn.
Bước sang đầu năm 2025, giá củ mì chỉ còn 2.300 – 2.600 đồng/kg, đến tháng 3 rớt xuống còn dưới 1.900 đồng/kg. Đến cuối tháng 6, giá mới hồi phục nhẹ nhưng vẫn chưa vượt quá 2.300 đồng/kg.
Niên vụ 2024-2025, sản lượng xuất khẩu tinh bột mì của Việt Nam tăng gần 15% nhưng giá trị xuất khẩu lại giảm đến 19%. Đây là mức sụt giảm mạnh nhất trong vòng 10 năm, khiến cả doanh nghiệp chế biến lẫn nông dân trồng mì đều gặp khó khăn.
Trong bối cảnh thị trường Trung Quốc chiếm ưu thế quá lớn, việc giá khoai mì xuống thấp là điều khó tránh khỏi khi phụ thuộc quá nhiều vào một kênh tiêu thụ duy nhất. Trong khi tinh bột mì ngày nay có ứng dụng rộng rãi ở nhiều lĩnh vực như thực phẩm, dược phẩm, hóa mỹ phẩm, công nghiệp nhẹ,… nhưng các doanh nghiệp vẫn chưa mở rộng được thị trường sang các khu vực khác ngoài Trung Quốc.
Trước thực trạng này, một số ý kiến cho rằng nông dân cần thận trọng hơn trong việc chạy theo diện tích khoai mì mà bỏ qua các cây trồng truyền thống khác. Ngành Nông nghiệp đang nghiên cứu hướng dẫn người dân đa dạng hóa cây trồng, áp dụng kỹ thuật nâng cao chất lượng sản phẩm để giảm rủi ro.
Đồng thời, tỉnh cũng cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu mới, tránh tình trạng “được mùa mất giá”, người trồng lại gánh chịu thua lỗ./.
Nguồn:https://baolongan.vn
